«Собираю четки из слов...»: своеобразие поэзии Разиля Валеева

В статье, посвященной жизненному и творческому пути Разиля Валеева, выявлено место поэта в татарской поэзии второй половины ХХ – начала XXI века. Произведения писателя проанализированы сквозь призму проблемы традиции и новаторства. Р. Валеев плодотворно работал в трех видах словесного искусства. Значительных результатов ему удалось достичь на поэтическом поприще. Многие стихотворения Р. Валеева стали для татарской поэзии «программными». В ходе анализа литературного процесса второй половины XX – начала XXI века раскрыты особенности лирического героя его поэзии, выявлены открытия поэта в системе мотивов. Доказано, что Р. Валеев в процессе творческих поисков возрождает традиции бунтарской поэзии в духе Хади Такташа, создает уникальный символический ряд образов, успешно применяет эзопов язык, прибегает к фольклорным образам для достижения лиризма.

1. Вәлиев Р. Зәңгәр кабырчыклар: шигырьләр. Казан: Татар. кит. нәшр., 1971. 93 б.

2. Вәлиев Р. Яшен тамыры: шигырьләр һәм җырлар. Казан: Татар. кит. нәшр., 1977. 127 б.

3. Вәлиев Р. Ядкарь: шигырьләр, җырлар. Казан: Татар. кит. нәшр., 1987. 144 б.

4. Вәлиев Р. Бер алманы бишкә бүләек: җырлар. Казан: Татар. кит. нәшр., 1992. 144 б.

5. Вәлиев Р. Кышкы учак. Казан: Татар. кит. нәшр., 1994. 382 б.

6. Вәлиев Р. Сүзләрдән дисбе: шигырьләр, җырлар. Казан: Татар. кит. нәшр., 1996. 224 б.

7. Вәлиев Р. Сайланма әсәрләр: шигырьләр, җырлар. 4 китапта. Кит.1: шигырьләр, җырлар. Казан: Милли китап, 1999. 568 б.

8. Вәлиев Р. Әсәрләр: шигырьләр, җырлар: 4 томда. Т.1: Шигырьләр, җырлар. Казан: Татар. кит. нәшр., 2006. 527 б.

9. Вәлиев Р. Көз балкышы: шигырьләр. Казан: Татар. кит. нәшр., 2011. 279 б.

10. Вәлиев Р. Мәхәббәт һәм нәфрәт: шигырьләр, повестьлар, истәлекләр. Казан: Татар. кит. нәшр., 2015. 543 б.

11. Ошанин Л. Разил Вәлиев // Казан утлары. 1979. №10. Б.80–82.

12. Галиев М. Язмышка рәхмәт // Галиев М. Рух: фәлсәфи язмалар, әдәби портретлар. Казан: Татар. кит. нәшр., 2005. Б. 332-355.

13. Госманов М. Алтын бусаганы атлаганда // Госманов М. Гасырдан – гасырга. Казан: Татар. кит. нәшр., 2004. Б.334–339.

14. Хисамов Н. Кеше атлы бер кыйтга мин... // Мәдәни җомга. 2010. 24 дек. Б. 14-15.

15. Хисамов Н. Иҗатчының шигъри дөньясы // Н.Хисамов. Татар шагыйрьләре: монографик мәкаләләр, иҗат портретлары һәм этюдлар. Казан: Татар кит. нәшр., 2012. Б. 239-247.

16. Заһидуллина Д. Разил Вәлиев // Татар әдәбияты тарихы: 8 томда. Т. 7: 1985–2000 еллар. Казан: «Фолиант» нәшр., 2019. Б. 289–309.

17. Зәйдулла Р. Дулкын биеклеге // Вәлиев Р. Көз балкышы: шигырьләр. Казан: Татар. кит. нәшр., 2011. Б. 2-7.

18. Миңнуллин Т. Талантлы буынның бервәкиле // Мәдәни җомга. 2016. 16 дек. Б. 8–9.

19. Гаташ Р. Дөнья гамен җанга уйдырып... // Мәдәни җомга. 2012. 6 апрель. Хәсәнова А. Шагыйрь дисбесе: [иҗат кичәсе тур.] // Ватаным Татарстан. 2012. 11 апрель. Б. 2.

20. Ятимова Ф. Особенности языка и стиля поэзии Разиля Валиева: автореферат дисс... канд. филол. наук. Казань, 2008. 22 с.

21. Терминология современного зарубежного литературоведения. (Страны Западной Европы и США) / отв. ред.: Ильин И.П., Цурганова Е.А. M.: ИНИОН, 1992. 218 с.

22. Борухов Б. Введение в мотивирующую поэтику // Филологическая герменевтика и общая стилистика. Тверь: Изд-во Тверского ун-та, 1992. С. 5 – 28.

23. Йосыпова Н. ХХ гасырның икенче яртысы татар шигърияте: традицияләр һәм яңачалык. Казан: «Школа» редакция нәшрият үзәге , 2021. 296 б.