Воспоминания А. Эйхенвальда о Г. Тукае – мемуары или фантазии?
https://doi.org/10.26907/2311-2042-2024-22-1-136-165
Аннотация
Данная работа принадлежит к циклу статей о композиторе Антоне Эйхенвальде, опубликованных в журнале «Tatarica» в 2022-2023 гг.: «Симфонический концерт восточной музыки в Казани 1923 года» (2022, № 1), «Концерты восточной музыки» в Париже (2022, № 2), «Антон Эйхенвальд и Казанский кабинет музыкального фольклора» (2023, № 1), «Фольклорная опера ,,Степь“ в восприятии современников» (2023, № 2). В статье проанализированы два воспоминания композитора А. Эйхенвальда о контактах с поэтом Г. Тукаем. Статья «Страстный поклонник музыки» была опубликована под именем самого композитора, а «Шаляпин и Тукай...» - в пересказе Л. Рубинштейна. Серьезные тукаеведы проигнорировали эти источники. Сведения о вымышленных встречах А. Эйхенвальда и Ф. Шаляпина с Г. Тукаем были растиражированы писателями и литературоведами, музыковедами, не сумевшими критически отнестись к содержанию этих «псевдовоспоминаний». На основе анализа содержания указанных статей с привлечением воспоминаний современников и других документальных источников в работе доказывается, что данный материал о вымышленных встречах был создан сторонними авторами, несведущими в биографии этих крупных деятелей культуры.
Список литературы
1. Эйхенвальд А. Страстный поклонник музыки // Красная Башкирия. 1946. 27 апр. (№ 84).
2. Рубинштейн Л. Шаляпин и Тукай. // Дружба народов. 1969. № 9. С. 284 -285.
3. Гайнуллин М. Тукай - тәнкыйтьче // Габдулла Тукай: шагыйрьнең тууына алтмыш ел тулуга багышланган гыйльми сессия материаллары. 1886-1946 // СССР Фәннәр академиясе. Казан филиалы. Тел, әдәбият һәм тарих ин-ты. Казан: Татгосиздат, 1948. 75 б.
4. «1907 - 1911 елларда...» // Тукайга чәчәкләр: шагыйрь турында шигырьләр һәм фикерләр / [төз. Р. Фәйзуллин]. Казан: Татар. кит. нәшр., 1975. 116-117 б.
5. Рубинштейн Л. Шаляпин һәм Тукай / Гәрәй Рәхим тәрҗ. // Соц. Татарстан. 1970. 26 апр.
6. Тукай Г. Әсәрләр: 6 томда. Академик басма. 2 т.: шигъри әсәрләр (1909-1913) / төз., текст., иск. һәм аңл. әзерл. З. Р. Шәйхелисламов, Г. А. Хөснетдинова, Э. М. Галимҗанова, З. З. Рәмиев. Казан: Татар. кит. нәшр., 2011.
7. Исхакова-Вамба Р. А. Тукай и татарская музыка / Р. А. Исхакова-Вамба; Ред. К. М. Хуснуллин; М-во культуры Респ. Татарстан, Гос. Центр татар. фольклора. Казань: Госкомстат РТ, 1997. 133 с
8. Тукаев Г. «Тәфсирме? Тәрҗемәме?» // Аң. 1913. № 7. 15 март.
9. Вопросы истории, теории музыки и музыкального воспитания. Казань, 1975. Сб. 3. 181 с.
10. Салитова Ф. Г. // Поэт свободы и правды: Материалы Всесоюз. науч. конф. юбилей. торжеств, посв. 100-летию со дня рожд. Габдуллы Тукая / КНЦ АН СССР. ИЯЛИ им. Г. Ибрагимова. Казань, 1990. С. 315-316.
11. Җәүһәрева Ф. Тукай тормышы белән бәйле кайбер сәхифәләр / Ф. Җәүһәрева // Түгәрәк уен : татар халык иҗатын яктыртучы мәгълүмати-популяр альманах. 2011. № 1. 26-27 б.
12. Гольцман, С. В. Ф. И. Шаляпин в Казани / С. В. Гольцман - Казань: Татар. кн. изд-во, 1986. 189 с.
13. Халит Г. Тукай турында замандашлары. Истәлекләр, мәкаләләр һәм әдәби әсәрләр җыентыгы. Казан: Тат. кит. нәшр., 1960. 285 б.
14. Нуруллин И. Тукай / авториз. пер. с татар. Р. Фиша. М.: Мол. гвардия, 1977. 238 с.
15. Тукай Г. Әсәрләр: 4 томда. Казан: Татарстан кит. нәшр., 1977. 4-нче т.
16. Книг Казанского временного комитета по делам печати на запись всех вышедших произведений» // НА РТ. Ф. 420. Оп. 1. Л. 179.
17. Тукай Г. Габдулла Тукаев шигырьләре. Казан: Шәрәф матбагасы, 1907. (Шигырьләр көтепханәсеннән; 3 - 4-нче дәфт.). 4-нче дәфтәрнең тышлыгында: 1908.
18. Тукай Г. Әсәрләр: 4 томда. 1-нче т. 1975.
19. Нафигов Р. И. Тукай и его окружение. Казань : Татар. кн. изд-во, 1986. 207 б.
20. Габдулла Тукай: 1886-1913: фотоальбом / сост. и фотосъемка З. Баширова; текст М. Магдеева. (Казань), 1986. 238 с.
21. Каримуллин А. Г. Татарская книга начала ХХ века. Казань: Татар. кн. изд-во, 1974. 319 с.
22. Тукай Г. Халык әдәбияты. Казан: И.Н. Харитонов лито-типографиясе, 1910. («Сабах» көтепханәсе). 43 б.
23. Халык моңнары. Казан: «Сабах» көтепханәсе, «Милләт» матбагасы. 1910. 24 б. «Җыючысы „Шүрәле“» имзасы белән).
24. Тукай турында хәтирәләр. Казан: Татар. кит. нәшр., 1976. 190 б.
Рецензия
Для цитирования:
Исанбет Ю.Н. Воспоминания А. Эйхенвальда о Г. Тукае – мемуары или фантазии? Tatarica. 2024;22(1):136-165. https://doi.org/10.26907/2311-2042-2024-22-1-136-165
For citation:
Isanbet Yu.N. A. Eichenwald’s memories about G. Tukay – memoirs or fantasies? Tatarica. 2024;22(1):136-165. https://doi.org/10.26907/2311-2042-2024-22-1-136-165