Preview

Tatarica

Расширенный поиск

Произведения Амирхана Еники на татарской сцене

https://doi.org/10.26907/2311-2042-2023-20-1-126-147

Аннотация

В статье исследуется история бытования на татарской сцене произведений народного писателя Республики Татарстан, лауреата Государственной премии имени Г. Тукая Амирхана Еники. Татарские театры не раз обращали свое внимание на прозу писателя. На сцене Татарского государственного театры драмы и комедии им. К. Тинчурина были поставлены спектакли «Куркам мин бу бәхеттән» («Я боюсь этого счастья», 1987, реж. П. Исанбет, авт. инс. Н. Шайхутдинов, М. Зяббаров) по повести «Рәшә» («Марево», 1962) и «Гөләндәм туташ хатирәсе» («Воспоминания Гуляндам туташ», 2018) по одноименной повести (1975, реж Р. Загидуллин, авт. инсц. И. Гали). В 2019 г. к повести «Рәшә» («Марево», 1962) обратился молодежный театр «Мизгел» («Мгновение», КФУ, реж., авт. инсц. И. Хафизов), а в 2022 г. – Татарский государственный академический театр им. г. Камала (реж., авт. инсц. А. Зяббаров). М. Зяббаров поставил на сцене молодежного театра «Мизгел» (ТГГПУ) в разные годы спектакли по повестям писателя «Әйтелмәгән васыять» («Невысказанное завещание») и «Йөрәк сере» («Сердечная тайна»). Альметьевский татарский драматический театр поставил на своей сцене спектакль «Тормыш корабы» («Корабль судьбы», 2011, реж. Г. Акбердина, авт. инсц. Ф. Исмагилова).

Материалом исследования послужили инсценировки по мотивам прозы писателя. Предметом исследования – идейно-эстетические особенности писательских и режиссерских находок, приемы сценического воплощения философско-нравственных мыслей А. Еники. Новаторство исследования состоит в изучении актерского мастерства.  

Об авторе

Г. Р. Гайнуллина
Казанский федеральный университет
Россия

Гайнуллина Гульфия Расилевна – кандидат филологических наук, доцент кафедры татарской литературы Института филологии и межкультурной коммуникации

420008, г. Казань, ул. Кремлевская, д. 18



Список литературы

1. Марсель Җәббаров: «Миңа ,,театр җене“ гомерлеккә кагылган. Сәхнәдән китсәм дә, мин театрсыз яши алмыйм» // Татар-информ. 10 апрель, 2006 ел. URL: https://tatar-inform.tatar/news/marsel-abbarov-mi-a-teatr-ene-gomerlekk-kagylgan-s-hn-d-n-kits-m-d-min-teatrsyz-yashi-almyym?ysclid=lcoq9fyrd2785878271 (мөрәҗәгать итү вакыты: 09.02.23).

2. Шәйхетдинов Н., Җәббаров М. «Куркам мин бу бәхеттән» // М. Җәббаровның шәхси архивыннан. Кулъязма. Машинкада басылган. Датасыз. 44 б.

3. Гали И. «Гөләндәм туташ хатирәсе» // К. Тинчурин исемендәге Татар дәүләт драма һәм комедия театры архивыннан. Кулъязма. Датасыз. 42 б.

4. Исмәгыйлева Ф. «Тормыш корабы» // Әлмәт Татар дәүләт драма театры архивыннан. Кулъязма. Датасыз. 20 б.

5. Миңнуллин Ф. Намус эше // Ф. Миңнуллин. Балта явызлар улында: Әдәби тәнкыйть мәкаләләре (Т. Галиуллин кереш сүзе). Казан: Татар. кит. нәшр., 1994. Б. 231–244.

6. Еники Ә. Рәшә // Ә. Н. Еники. Әсәрләр: 3 томда. 2 т. / төз. Г.Р. Гайнуллина. Казан: Татар. кит. нәшр., 2019. Б. 7–176.

7. Еники Ә. Фәридә Кудашева турында берничә сүз // Ә. Н. Еники. Әсәрләр: 3 томда. 3 т. / төз. Г. Р. Гайнуллина. Казан: Татар. кит. нәшр., 2019. Б. 499–501.

8. Идрисов Р. Сәйдәш белән Гөләндәм // Ватаным Татарстан. 2019. 2 март (№ 31). Б. 3.

9. Гыймадова Г. Тинчурин театры музыкаль әсәр куйды // Ватаным Татарстан. 2018. 2 март (№ 161). Б. 18.

10. Солтанова Ф. «Сөйлә, Гөләндәм…» // Безнең мирас. 2015. № 5. Б. 104–111.

11. Гыйльметдинова А. Рәшә // Сәхнә. 2019. № 6. Б. 28–30.

12. Сафина Л. Рәшәле дөнья // Ватаным Татарстан. 2022. 28 декабрь (№ 193). Б. 3.

13. Галимуллина М. Рәшә генә булып калган «Рәшә» // Мәдәни җомга. 2023. 13 гыйнвар (№ 1). Б. 5.

14. Хабутдинова М. М. «Марево» // Звезда Поволжья. 2023. 11–17 февраля (№ 5 (1115)). С. 1–5.

15. Ахатова Б. «Сквозь Марево» // Республика Татарстан. 2022. 27 декабря (№193). С. 39.

16. Карамова А. Внешнее проявление внутреннего состояния героя в повести А. Еники «Марево». 2004. № 6. С. 25–27.

17. Габәши А. «Тормыш китабы» // Сәхнә. 2012. № 4. Б. 14.

18. Мотыйгуллина Ә. «Хатирәләр яңарганда» // Яшьлек тавышы. 2009. № 3 (23). Б. 5.

19. Еники Ә. Гөләндәм туташ хатирәсе // Ә. Н. Еники. Әсәрләр: 3 томда. 2 т. / төз. Г.Р. Гайнуллина. Казан: Татар. кит. нәшр., 2019. Б. 398–556.

20. Гыймранова Д., Таһирова Ә., Исмәгыйлева Ф., Мөхәммәтҗанова М. Әлмәт Татар дәүләт драма театры. Казан: Фолиант, 2014. 304 б.


Рецензия

Для цитирования:


Гайнуллина Г.Р. Произведения Амирхана Еники на татарской сцене. Tatarica. 2023;20(1):126-147. https://doi.org/10.26907/2311-2042-2023-20-1-126-147

For citation:


Gainullina G.R. Amirkhan Yeniki’s works on the Tatar stage. Tatarica. 2023;20(1):126-147. https://doi.org/10.26907/2311-2042-2023-20-1-126-147

Просмотров: 140


Creative Commons License
Контент доступен под лицензией Creative Commons Attribution 4.0 License.


ISSN 2311-2042 (Print)